च्यवनप्राश हे एक रसायन औषध आहे. च्यवनप्राशचा उल्लेख सर्वप्रथम चरकाचार्यांनी आपल्या चरक संहितेत केलेला आढळतो.

।। लाभोपायो हि शस्तानां रसादीनां रसायनं ।।

–  म्हणजे प्रशस्त गुणांनी युक्त रसरक्तादि धातु प्राप्त करण्यासाठी जे जे उपाय केले  जातात त्यांना   रसायन असे म्हणतात.

च्यवनप्राश सेवन केल्याचे फायदे :

  1. क्षीण, क्षत, वृद्ध आणि बालक यांच्या शरिर अवयवांची वाढ करणारे रसायन आहे.
  2. खोकला आणि दमा ह्यासाठी ऊत्तम रसायन आहे.
  3. हॄदयासाठी बल्य
  4. मूत्राशय आणि शुक्राशयातील दोष दूर करते.
  5. च्यवनप्राश निरंतर सेवन केल्यास बुद्धि, स्मृति, कांति, अग्नि, आयष्य वाढते.
  6. सौंदर्य टिकून राहते आणि वार्धक्य उशीरा येते.

च्यवनप्राश सेवन काल आणि विधि :